Yasslar quyuda tutulmuş qazıma kəmərini
azad etmək və ya quyuda qazıma kəmərinin sərbəst hərəkətinə mane olan istənilən
problemləri aradan qaldırmaq üçün tətbiq edilir. Dünyada ilk dəfə yassdan
1830-cu ildə istifadə edilmişdir. Yassın əsas iş prinsipi tutulmuş kəmərə
yuxarıdan-aşğıya və ya əksinə aşağıdan-yuxarıya zərbə endirməkdir. Qeyd
etdiyimiz kimi yass kəmərdə tutlmanın qarşısını almaq üçün istifadə edilir.
Qazma zamanı kəmərdə əsasən mexaniki və
diferensial tutlmalar baş verə bilər. Mexaniki
tutulma əsasən kəmərin hərəkətdə olduğu zaman özünü göstərir. Diferensial
tutulma isə təziyqlər fərqinin kəskin dəyişməsi zamanı baş verə biləcək
tutulmadır. Diferensial tutulmanın səbəbi hidroststik təzyiqin yüksək olması, qazıma
məhlulunun şirələdiyi səthin qalın
olması, qazıma məhlulunun sıxlığının yüksək olması həmçinində qazıma məhlulunun
tərkibində bərk hissəciklərin həddən çox olması faktorlarıdır.
Mexaniki tutulmanın 3 əsas səbəbi var ki, bunlar da tıxac, mane və quyu
lüləsinin həndəsi formasıdır.
Yass kəmər də əsasən tutulmanın az ola biləcəyi hissədə yerləşdirilir.

Maili‒istiqamətləndirilmiş və üfüqi quyularda yassların yerləşdirilməsi
Üç tipdə olan yasslar ən geniş
yayılmışdır:
-mexaniki
-hidravliki
-hidromexaniki
Mexaniki
Yasslar
Mexaniki yasslar ‒ mexaniki
hərəkətli teleskopik zərbə alətidir. Mexaniki yasslarda hərəkət orada olan yay
vasitəsi ilə təmin edilir. Yayın sıxılması və dartılması nəticəsində yass
yuxarı və aşağı hərəkət edə bilir.
Hidravliki
yasslar.
Hidravliki yasslar
yağ çənində yığılmış yağın hidravliki enerjisinin köməyilə hərəkətə gətirilir.
Burada zərbə
gücünün qiyməti qazıma kəmərində yaradılan dartılma və ya sıxılma qiymətindən təyin
edilir. Hidravliki yassın əsas çatışmayan cəhəti yassın öz- özünə işə düşməsidir. Bunun səbəbi
böyük inhiraflı quyuların qazılması zamanı daralmanın artmasıdır.
Hidromexaniki Yasslar.
Hidromexaniki yasslar iki ayrı
seksiyadan ibarətdir:
- yuxarı seksiya özlüyündə
hidravliki yassdır
- aşağı seksiya özlüyündə mexaniki
yassdır
Hidromexaniki yass böyük uzunluğa
(10 m və daha böyük) malikdir. Belə ki, onun üstün cəhətinə seksiyaların
ayrılması və hər seksiyanın ayrılıqda işləməsidir.
Burulma Yassı
Sadaladığımız bu yasslardan başqa digər bir yass növü olan burulma
yassıda vardır. Mədən praktikasında bəzən
işçi borularda tutlma baş verir və tutulma zamanı kəmərə yuxarıdan aşağıya zərbə
endirmək o qədrədə effektli olmur. Belə qəza zamanı tutulmuş
boruları hissə-hissə ardıcıl olaraq açmaq məqsədə uyğundur.