Layın
hidravlik yarılması nədir sualına aydınlıq gətirək
Layın hidravlik yarılması -quyuya vurulan mayenin təzyiqini
artırmaqla quyudibi zonadakı süxurun məsamələrinin və yarıqlarının süni genişlənməsinə deyilir.Layın hidravlik
yarılması keçiricilik və cari hasilatı artırmaq məqsədilə quyudibi zonasına
göstərilən effektiv təsir üsullarındandır. Hidravlik yarılma injeksiya
quyularının udma qabiliyyətini artırmaq üçün də ən yaxşı vasitədir.
Hidravlik
yarılmanın mahiyyəti
Hidravlik yarılma üsulunun mahiyyəti ondan ibarətdir ki, quyuya içərisində
çoxlu miqdarda asılı vəziyyətdə iri dənəli qum olan özlü maye vurulur. Maye,
aqreqatın böyük sərfləri ilə vurulur Bu, quyudibində təzyiqin sürətlə artmasına
səbəb olur. Quyudibindəki təzyiq hidravlik basqıdan təxminən 2 dəfə çox olduqda
lay yarılır. Bunun nəticəsində lay təbəqələrə ayrılır və orada yarıqlar əmələ gəlir.
İçərisində qum dənələri olan yarıcı maye əmələ gəlmiş yarıqlara daxil olur.
Hidravlik yarılma prosesi qurtardıqdan sonra quyudibində təzyiq azaldığından
yarıqlar tutulmağa çalışır, lakin yarıqlara dolmuş vurulan qum dənələri bunun
qarşısını alır
Hidravlik yarılma üçün istifadə
olunan maye tiplərinə baxaq
Hidravlik yarılma üçün işlədilən maye 3 növə
bölünur:
Təbii yarıqların genişlənməsi və dərinləşməsi,
yaxud yeni yarıqların açılması üçün olan maye buna yarıcı maye deyilir.Qum dənələrini
yer sətһindən yarıqlara və layın dərinliklərinə aparan maye buna qumdaşıyıcı maye deyilir.Maye-qum
qarışığını laya itələyən maye buna basıcı maye deyilir.Hidravlik yarılma üçün
mayenin seçilməsində onun özlülüyü, süzülmə qabiliyyəti və qum hissəciklərini
özündə asılı vəziyyətdə saxlaya bilmə qabiliyyəti nəzərə alınmalıdır
Layın hidravlik yarılması üçün
tələb olunan təzyiq
Hidravlik
yarılma prosesinin ilk mərһələlərində elə һesab edirlər ki, layın yarılma təzyiqi
dağ təzyiqindən artıq olmalıdır.Dərin quyularda layın yarılması üçün tələb
olunan təzyiq həmişə dağ təzyiqinin müəyyən faizini təşkil edir. Dağ təzyiqi
layın yatma dərinliyinin süxurun orta xüsusi çəkisinə olan һasilinə bərabərdir.
Layın dərinliyi çox olmadıqda yarılma təzyiqi tam dağ təzyiqinə bərabər
olmalıdır.
Hidravlik yarılmada bəzi nüansları qeyd edək
Hidravlik
yarılma diqqətli planlaşdırma, icra və qiymətləndirməni tələb edən mürəkkəb və
dinamik bir prosesdir. Ətraf mühitə təsirini
azaltmaq üçün optimal hədəf zonalarını, və inyeksiya parametrlərini müəyyən etmək
üçün hərtərəfli rezervuar xarakteristikası və modelləşdirmə aparmaq
vacibdir. Bundan əlavə, qırılmanın
effektivliyini və məhsuldarlığını qiymətləndirmək üçün sınıqdan sonrakı qiymətləndirmə
və diaqnoz aparılmalıdır. Su istehlakını və çirklənməni, istixana qazı
emissiyalarını azaltmaq üçün ekoloji cəhətdən təmiz mayelər və propantlardan
istifadə edilməlidir. Bundan əlavə, suyun alınması, təkrar emalı, təmizlənməsi
və utilizasiyasını əhatə edən su idarəetmə planı həyata keçirilməlidir. Nəhayət,
qrunt sularının çirklənməsi, törədilən seysmiklik, havanın çirklənməsi və ya
quyuların bütövlüyü problemlərinin qarşısını almaq və ya azaltmaq üçün tənzimləyici
və təhlükəsizlik standartlarına əməl edilməlidir